پیشنهاد به شهرداری تهران/  بهره‌گیری از نابینایان به عنوان مشاور در طرح‌های مناسب‌سازی

رئیس مرکز توانبخشی نابینایان رودکی ضمن تشریح چالش‌ها و مشکلات جامعه نابینایان در حوزه‌های مختلف اشتغال، فرهنگ‌سازی و مناسب‌سازی معابر، به شهرداری‌ها پیشنهاد کرد تا از نابینایان به عنوان مشاور برای اجرای طرح‌های مناسب‌سازی بهره‌گیری شود.

محمد خوانین‌زاده با بیان اینکه افراد دارای آسیب بینایی یا از بدو تولد دارای آسیب بینایی هستند و یا در طول زندگی بر اثر بیماری‌های مختلف،‌ تصادف،‌ حوادث، سوانح و … دچار نابینایی یا کم‌بینایی می‌شوند،‌ اظهار کرد: پیشگیری در بروز هر مشکلی بر درمان مقدم است و از همین رو،‌ جامعه باید به آن درجه از آگاهی برسد که افراد کمتر با آسیب بینایی مواجه شوند. در همین راستا خانواده‌ها باید به محض احساس تفاوت در بینایی فرزندشان یا واکنش نسبت به محرک‌های محیطی از جمله نور به پزشک مراجعه کنند. 

وی ادامه داد:‌ غربالگری بینایی یکی از طرح‌های سازمان بهزیستی برای سنجش بینایی و شناسایی کودکانِ مبتلا به اختلالات بینایی است که این برنامه از سال ۱۳۷۵ تاکنون در حال اجراست. از آنجایی که شناسایی اختلالات بینایی در کودکان باید در سن طلایی ۳ تا ۶ سال صورت گیرد،‌ از همین رو به خانواده‌ها توصیه می‌شود که قبل از ورود به سن دبستان فرزندان‌شان،‌ برای غربالگری و تشخیص تنبلی چشم به مراکز تحت پوشش بهزیستی مراجعه کنند. در صورتی که کودک، به هر دلیلی دچار آسیب بینایی از جمله کم‌بینایی یا نابینایی بود، باید در سن مدرسه، کودک را با روش‌های مختلفی اعم از آموزش خط بریل، استفاده از دستگاه تایپ و… و تقویت سایر حواس آماده کرد تا این کودکان نیز همگام با همسالان خود بتوانند وارد مدرسه شوند و بازماندگی از تحصیل برای آنها رخ دهد،‌ این درحالیست که در بسیاری از استان‌ها،‌ شهرستان‌ها و روستاها مشاهده می‌شود که خانواده‌ها به دلیل عدم آگاهی از نحوه برخورد با کودک و همچنین عدم آگاهی از امکانات موجود،‌ دچار چالش‌هایی می‌شوند که این چالش‌ها موجب تاخیر در تحصیل کودکشان خواهد شد.

رئیس مرکز توانبخشی نابینایان رودکی در همین راستا به وضعیت وسایل و تجهیزات کمک‌توانبخشی اشاره کرد و گفت: هرساله مراکز بهزیستی استان‌ها و شهرستان‌ها زمانی را به تهیه و تخصیص وسایل موردنیاز نابینایان و کم‌بینایان اختصاص می‌دهند، هرچند که نیازها گسترده و امکانات محدود است، اما هر ساله تمهیداتی برای تهیه مهم‌ترین وسایل موردنیاز نابینایان و کم‌بینایان اتخاذ می‌شود که عموما ارائه این وسایل، توسط مددکاران به مددجویان صورت می‌گیرد. با این وجود اما، امید است که این تجهیزات برای جامعه هدف، بیش از این در دسترس قرار گیرد و همچنین آموزش‌هایی که به این افراد ارائه می‌شود باید در راستای ارتقای توانمندی‌های آنها باشد.

خوانین‌زاده از دیگر چالش‌های نابینایان و کم‌بینایان را مربوط به فرهنگ‌سازی و تغییر نگرش جامعه به توانمندی‌های این افراد دانست و افزود: در مرحله اول، خانواده‌ها باید شرایط فرزند دارای آسیب بینایی خود را بپذیرند و درمورد ارتقای توانایی آنها اطلاعات لازم را کسب کنند. در مرحله دوم،‌ آحاد جامعه باید نگرش متفاوت‌تری را نسبت به آنچه که اکنون شاهد آن هستیم، پیدا کنند. هرچند که این نگرش نسبت به گذشته بهتر شده،‌ اما همچنان باید نگرش جامعه نسبت به توانایی‌ها و نوع مواجهه با نابینایان و کم‌بینایان تغییر کند، چراکه نابینایان ثابت کرده‌اند که اگر مانند سایر افراد فرصت‌های برابری داشته باشند، می‌توانند توانایی‌های خود را نشان دهند.

این مدرس دانشگاه تاکید کرد: بسیاری از نابینایان در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند و عضو هیات علمی دانشگاه‌ها و شورای شهر هستند. بسیاری از آنها در رشته‌های مختلف مانند ریاضیات و سایر رشته‌ها دارای مدرک تحصیلی دکترا هستند. اکنون هزاران هزار فرد دارای کم بینایی یا نابینایی تا سطح دکتری تحصیلات عالیه دارند که اگر برای آنها فرصت‌های برابری فراهم کنیم، می‌توانند توانمندی‌های خود را بهتر و بیشتر بروز دهند.

رئیس مرکز توانبخشی نابینایان رودکی، از دیگر مشکلات اساسی نابینایان و کم‌بینایان را نبود اشتغال پایدار برای این قشر مطرح کرد و گفت: اگرچه در آزمون استخدامی،‌ این قشر در آزمونهای کتبی قبول می‌شوند اما وقتی به مرحله مصاحبه می‌رسند به دلیل نابینایی رد می‌شوند. با تغییر نگرش و اعتماد به توانایی‌های نابینایان و کم‌بینایان بالطبع مشکل آنها نیز کمتر خواهد شد، زیرا بسیاری از کارفرمایان و مسئولان نسبت به توانمندی‌های این قشر نگران‌اند و از همین رو آنها را در شرکت‌ها و سازمان‌های خود جذب نمی‌کنند.

خوانین‌زاده یادآور شد: از سویی دیگر،‌ در زمینه منابع مطالعاتی نیز نیازهای زیادی از سوی نابینایان و کم‌بینایان مطرح شده است؛ باتوجه به اینکه نابینایان و کم‌بینایان علاقه‌مند به مطالعه و یادگیری هستند و آنچه که در جامعه چاپ و نشر می‌شود گسترده است، باید با به کارگیری فناوری‌های نوین جهت تبدیل منابع مطالعاتی به نسخه مورداستفاده نابینایان، راهکارهایی اتخاذ کنیم تا این قشر بتوانند تا جای ممکن به این منابع دسترسی داشته باشند.

وی درادامه درخصوص مناسب‌سازی معابر و فضایهای عمومی نیز جهت سهولت در تردد گفت: نابینایان نیز همچون سایر افراد نیازمند استفاده از امکانات رفاهی و تفریحی و تردد در سطح جامعه هستند اما متاسفانه برای این قشر معابر و فضاهای عمومی به شکل مطلوب مناسب‌سازی نشده است. در همین راستا، لازم است شهرداری‌ها از نابینایان به عنوان مشاور برای اجرای طرح‌های مناسب‌سازی استفاده کنند.