احیای زاینده‌رود در گروی مدیریت یکپارچه است/ خشکی زاینده‌رود مسئله‌ای حیاتی و مخاطره‌آمیز است
منصور شیشه فروش گفت؛ براساس یکی از مصوبات پیشین شورای عالی آب تعیین مدیریت حوضۀ زاینده‌رود ضرورت فراوانی دارد. از زمانی که مدیریت این حوضه دوقسمتی شد و یکپارچگی خود را از دست داد، وضعیت زاینده‌رود هم دگوگون شد.
مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان گفت: مدیریت یکپارچه و استقرار مدیریت حوضۀ آبریز زاینده‌رود در اصفهان بسیار حیاتی است. این موضوع به‌منظور تحقق مطالبات و خواسته‌های مردم اهمیت دارد، زیرا حفظ زاینده‌رود، حفظ اصفهان است.
منصور شیشه‌فروش اظهار کرد: ما در حالی روز زاینده‌رود را ارج می‌گذاریم که متأسفانه این رود خشکیده است. بخشی از این خشکی متأثر از تغییرات اقلیمی است، اما از منظری دیگر نیز می‌توان به آن نگاه کرد. قسمت عمده‌ای از این خشکی به نبود مدیریت صحیح و کارشناسی در حوضۀ آبریز زاینده‌رود مربوط می‌شود. درواقع، وزارت نیرو موظف به اعمال چنین مدیریتی است.
وی ادامه داد: براساس یکی از مصوبات پیشین شورای عالی آب تعیین مدیریت حوضۀ زاینده‌رود ضرورت فراوانی دارد. از زمانی که مدیریت این حوضه دوقسمتی شد و یکپارچگی خود را از دست داد، وضعیت زاینده‌رود هم دگوگون شد. در حوضۀ آبریز زاینده‌رود باید به یک مدیریت واحد و بسامان دست پیدا کنیم.
این مسئول استانداری اصفهان در تبیین مشکلات فعلی زایندرود توضیح داد: خشکی زاینده‌رود را می‌توان از ابعاد مختلفی بررسی کرد. بخشی از آن به برداشت‌های بی‌رویه در بالادست این رود مربوط می‌شود. به‌طورکلی، بارگذاری‌های جدید و خارج از توان حوضۀ آبریز زاینده‌رود و نیز انتقال آب به سایر استان‌ها سبب شد که جریان آن مقطعی و فصلی شود.
مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان تأکید کرد: خشکی زاینده‌رود مسئله‌ای حیاتی و مخاطره‌آمیز است، چراکه ماندگاری یک تمدن باشکوه به وجود و جریان دائمی آن وابسته است. استمرار تمدن کنونی اصفهان در تمام ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی و اقلیمی به وجود زاینده‌رود و جریان همیشگی آن بستگی دارد.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه بخشی از پیامدهای ناگوار خشکی زاینده‌رود به مخاطرات جوی بازمی‌گردد، خاطرنشان کرد: بیابان‌زایی و تولید گرد و غبار بخشی از این مشکلات است. اصفهان در تابستان ۱۱۰ روز ناسالم را پشت‌سر گذاشت. هم‌اکنون حدود یک‌میلیون و ۵۰ هزار کانون فرسایشی در استان وجود دارد، نباید فراموش کرد که خشکی زاینده‌رود و تأمین‌نشدن آب موردنیاز برای کشاورزی باعث شد که بسیاری از زمین‌های حاصلخیز از میان بروند و کانون‌های فرسایشی را افزایش دهند.
وی خیزش کانون‌های گرد و غبار را یکی از چالش‌های اساسی دانست و یادآور شد: باد با وزش ۱۰ متر بر ثانیه در بستر بی‌آب زاینده‌رود به جریان می‌افتد و نتیجۀ آن خیزش گرد و غبار است که بارها در اصفهان شاهدش بوده‌ایم و هم‌اکنون نیز یکی از مصائب ما به شمار می‌آید.
این مسئول استانداری اصفهان اضافه کرد: فروریزش زمین یکی دیگر از معضلاتی است که متأثر از خشکی زاینده‌رود و آسیب سفره‌های آب زیرزمینی به آن گرفتار شده‌ایم. هم‌اکنون در اکثر دشت‌های استان اصفهان، راه‌ها، در نقاط مختلف شهری مانند مسیرهای آب و فاضلاب و بناهای تاریخی با فروریزش مواجهیم.
مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان با نظر به اهمیت جریان دائمی زاینده‌رود بیان کرد: اگر این جریان دائمی رخ دهد، هم مشکلات مرتبط با کانون‌های گرد و خاک و هم خطر فروریزش به‌تدریج کم خواهد شد. در یکی از مطالعات مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی کلید نجات سفره‌های آب زیرزمینی، تغذیۀ چاه‌ها و رهایی از فروریزش را جریان دائمی زاینده‌رود دانسته‌اند.
شیشه‌فروش با تأکید بر اینکه نباید آسیب‌های واردشده به فضای سبز را دست‌کم گرفت، توضیح داد: اصفهان حدود ۵هزار هکتار فضای سبز دارد. بی‌آبی زاینده‌رود لطمات جدی به فضای سبز زد که بخشی از آن به خزان و برگ‌ریزان درختان در تابستان مربوط می‌شود. خیلی از این درختان کهنسال و زنده بودند، اما به‌علت تنش آبی خشک شدند. حدود ۱۶ هزار از باغات مثمر در خود اصفهان و نواحی شرقی آن آسیب دیده‌اند.
وی با ذکر این نکته که زاینده‌رود بر نشاط و روحیۀ مردم نیز تأثیرات مهمی دارد، ادامه داد: اگر واقعاً اراده‌ای برای نکوداشت زاینده‌رود وجود دارد، باید وزارت نیرو به تعهدات خود در قبال اصفهان عمل کند. سازمان برنامه و بودجه نیز به تأمین اعتبارات و اجرای طرح‌های مرتبط با زاینده‌رود موظف است.
این مسئول استانداری اصفهان با اشاره به اینکه هم‌اکنون ۳۸۰ روستا در اصفهان برای تأمین آب شرب از طریق تانکر آبرسانی می‌شوند، ادامه داد: مناطق شهری و روستایی هر دو از خشکی زاینده‌رود آسیب دیده‌اند. به‌طورکلی، مشکلات کنونی استان اصفهان که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از خشکی زاینده‌رود ناشی می‌شوند، بسیار است.
مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان افزود: هم‌اکنون طرح احیای زاینده‌رود و تالاب گاوخونی تدوین شده است. وزارت نیرو باید پیگیری کند و حقابه‌های کشاورزان، زیست‌محیطی و تالاب گاوخونی را بدهد. درخصوص تالاب ارزشمند و جهانی گاوخونی، هم وزارت نیرو و هم محیط‌زیست مسئولیت دارد.
شیشه‌فروش مدیریت یکپارچه و استقرار مدیر حوضۀ آبریز زاینده‌رود را در اصفهان بسیار حیاتی دانست و توضیح داد: این موضوع به‌منظور تحقق مطالبات و خواسته‌های مردم حائز اهمیت است. حفظ زاینده‌رود حفظ اصفهان است. تأثیر اصفهان بر ایران در تمامی عرصه‌های فرهنگی و هنری، اجتماعی، اقتصاد و صنعت در دوران انقلاب، در زمان دفاع مقدس و در حال حاضر چشمگیر بوده است. در هر حوزه‌ای حضور مردم اصفهان زبانزد بوده است. بارها در سیل و زلزله و دیگر بلایای طبیعی که در خارج از اصفهان رخ داده، مردم این استان خودجوش و داوطلبانه در صحنه حاضر شده‌اند و خدمت‌رسانی کرده‌اند.
وی یکی از آثار سوء خشکی زاینده‌رود را تأثیرات منفی آن بر اشتغال و به‌خصوص کشاورزی اصفهان دانست و بیان کرد: اصفهان در کشاورزی ایران سهم مهمی دارد. کشاورزان اصفهانی بسیار هوشمند و صرفه‌جو هستند. آن‌ها در مصرف بهینه آب بسیار توجه و دقت دارند. ۱۳۰هزار هکتار از اراضی استان اصفهان به سیستم آبیاری نوین تجهیز شده است. در برخی از نقاط کشت گلخانه‌ای جایگزین و کشت چمن در شهرها حذف شده است.
این مسئول استانداری اصفهان یادآور شد: در شهرهای مختلف اصفهان آب شرب و فضای سبز را از یکدیگر جدا کرده‌اند. مصرف آب در صنایع استان اصفهان دگرگون و بازچرخانی آب اهمیت یافته است. اصفهان در صرفه‌جویی آب و رعایت الگوی بهینه مصرف آب شرب حرف اول را در کشور می‌زند، اما از جریان همیشگی زاینده‌رود بی‌نصیب مانده است.