با همت مدیریت شهری مشهد قدس ۲۵ درصد آب فضای سبز مشهد از منابع بازچرخانی و پساب تامین شد.
اسفندماه ۹۹ و در پنجمین دوره مدیریت شهری مشهد مقدس، با مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، تصفیه‌خانه فاضلاب لوکال چهل بازه مشهد به عنوان پیشرفته‌ترین تصفیه‌خانه فاضلاب غشایی کشور، افتتاح و به بهره‌برداری رسید.
سودابه سعیدی، سرپرست تصفیه‌خانه لوکال چهل بازه مشهد امروز یکشنبه ۱۵ مهرماه در تور خبری فرایند بازچرخانی و بازدید از تصفیه‌خانه‌ها و روند انتقال پساب در جمع خبرنگاران در رابطه با این تصفیه‌خانه اظهار کرد: تصفیه خانه لوکال چهل بازه مربوط به سازمان پارک‌ها و طرح BOT با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.
وی افزود: اینجا اولین و پیشرفته‌ترین تصفیه‌خانه لوکال شرق کشور است که احداث شده و در آن از روش غشایی استفاده می‌شود، به‌وسیله غشا و ممبران‌هایی که در فاضلاب قرار می‌گیرند، عمل تصفیه را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: فاضلاب خام شهری را از میدان آموزگار دریافت می‌کنیم و بعد وارد تصفیه خانه می‌شود، پس از انجام مراحل گرفتن مواد زائد مواد معلق از فاضلاب جدا و وارد یگان بیولوژیک شده و توسط میکروارگانیسم‌ها در حوضچه طی فرآیند بیولوژیک تصفیه انجام می‌شود؛ اینجا نیاز به مواد شیمیایی نیست و یک روش کاملا دوست‌دار محیط زیست است.
سرپرست تصفیه‌خانه لوکال چهل بازه مشهد اظهار کرد: در قسمت بعدی و داخل حوضچه‌ها، میکروارگانیسم‌ها به وسیله غشاهای داخل حوضچه که به آن ممبران گفته می‌شود، عمل تصفیه صورت می‌گیرد و اجازه می‌دهد میکروگانیسم‌های لجن فعال داخل حوضچه از پساب جدا شود. میکروارگانیسم در پشت غشا گیر می‌کنند و آب از پساب جدا شده و پساب تصفیه شده است.
سعیدی بیان کرد: بعد اینکه فرآیند کلرزنی و گندزدایی در پساب تصفیه شده انجام شد، به تانکر انتهای فلاحی انتقال داده می‌شود و برای آبیاری فضای سبز شهری مصرف می‌شود. دبی تصفیه خانه ۵۰ لیتر بر ثانیه است که در مجموع روزانه ۴۳۲۰ مترمکعب در شبانه‌روز می‌شود.
وی اظهار کرد: پساب تصفیه شده برای آبیاری فضای سبز شهری است، برای پساب خروجی تصفیه‌خانه چند استاندار وجود دارد؛ یا پساب باید برای کشاورزی، دفع در چاه و یا رودخانه و مسیل استفاده شود. ولی وقتی فضای سبز شهری مدنظر است آبیاری چمن و پارک است که دسترسی عمومی داریم و استاندارد سخت‌تر می‌شود.
سرپرست تصفیه‌خانه لوکال چهل بازه مشهد گفت: میزان آلودگی پساب خروجی باید مرتب اندازه‌گیری و آزمایش شود؛ استاندارد برای کشاورزی کمتر از ۲۰۰ است اما برای فضای سبز شهری استاندارد ما باید کمتر از ۲۰ باشد. علاوه بر اینکه آزمایش در آزمایشگاه توسط معتمد محیط زیست به صورت سرزده و مرتب انجام می‌شود، در تصفیه‌خانه نیز تمام آزمایش‌ها به صورت روزانه انجام می‌شود.
در ادامه این تور خبری، خبرنگاران از خط پساب پرکندآباد_آزادگان واقع در بلوار نمایشگاه مشهد بازدید کردند.
حمید رمضانی؛ مدیر توسعه شبکه مستقل آبیاری فضای سبز و مدیر پروژه خط انتقال غرب اظهار کرد: باتوجه به محدودیت منابع آبی که در سطح شهر مشهد شاهد آن هستیم، مطالعات شبکه مستقل آبیاری فضای سبز از سال ۱۳۸۶ شروع شد و در سال ۱۳۸۹ بعد از انجام مراحل مهندسی و تایید وزارت کشور، اجرایی شد.
وی افزود: از سال ۸۹ طی ۱۴سال گذشته، شبکه مستقل آبیاری فضای سبز، تأمین منابع آبی و احداث تصفیه‌خانه‌ها در دستورکار سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد قرار گرفته و در حال حاضر پیشرفتی معادل ۶۷ درصد را شاهد هستیم.
مدیر توسعه شبکه مستقل آبیاری فضای سبز گفت: یکی از پروژه‌های تامین آب فضای سبز که برنامه ۲۵ ساله برای آن در نظر گرفته شده، اجرای خط انتقال آب پرکندآباد به تقاطع غیر همسطح آزادگان است که اکنون در محل مخزن ۵۰ هزار متر مکعبی هستیم.
رمضانی بیان کرد: پروژه قرار است طی ۲۵ سال آینده حدود ۴۵ درصد فضای سبز مشهد را تامین آب کند و خط انتقال ۱۵ کیلومتری در این پروژه داریم. ایستگاه پمپاژ در محدوده پرکندآباد وجود دارد و احداث مخزن ۵۰ هزار متر مکعبی با هدف تامین آب مورد نیاز فضای سبز مناطق ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲ و کمربند جنوبی است.
مدیر پروژه خط انتقال غرب در رابطه با تأمین منابع مالی بیان کرد: منابع مالی از طریق معاونت اقتصادی تامین می‌شود و ارزش پروژه حدود ۱۴۰۰ میلیارد تومان است. تقریباً جزو بزرگ‌ترین پروژه‌ها در اجرای شبکه مستقل آبیاری فضای سبز است که متناسب با اجرای پروژه تنظیم می‌شود.
رمضانی بیان کرد: پروژه ۴۲ ماهه به روش EPC است، ۶ ماه خدمات مهندسی، ۱۸ ماه اجرای پروژه، ۶ ماه بهره‌برداری موقت و ۱۲ ماه بهره‌برداری مستمر داریم. در حال حاضر خدمات مهندسی پروژه، طراحی پمپاژ مخزن، خط، ایستگاه پمپاژ خین عرب و پمپاژ پرکند به اتمام رسیده و در شرف اجرا هستیم، پروژه در حال تجهیز کارگاه است.
وی اظهار کرد: سال ۱۳۸۹که مطالعات شبکه مصوب شد، شهر مشهد پیشگام در شبکه مستقل آبیاری فضای سبز بود. استارت پروژه جداسازی، از بوستان بهشت شروع شد و به میدان امام حسین رسیده و در میدان شهید فهمیده ایستگاه پمپاژ دیگری داریم؛ از میدان شهید فهمیده خط اجرا و به میدان نمایشگاه آمد. از اینجا آب بین منطقه ۱۲، ۱۰، ۹، ۱۱ و عرصه ۴۰۰۰ هکتاری کمربند جنوبی منتقل می‌شود.
رمضانی گفت: عمده منابع آبی موجود شهرداری در شمال و شمال شرق است. بیشترین مشکل را ما در جنوب و جنوب غرب مشهد داریم که باید به فکر تامین آب آن باشیم و بتوانیم از توزیع یکنواخت بهره‌مند شویم.
رمضانی در ادامه با حضور در محل پروژه احداث مخزن و ایستگاه پمپاژ و سایر ساختمان‌های جانبی سایت دلاوران ۱۲، اظهار کرد: در راستای تامین منابع آب پایدار فضای سبز شهر مشهد، اجرای شبکه مستقل آبیاری فضای سبز در دستورکار شهرداری قرار گرفت. مطالعات از سال ۱۳۸۶ آغاز، سال ۱۳۸۹ مصوب و تاییدیه وزارت کشور را دریافت کرد. پروژه اجرا و از محدوده منطقه ۴ پروژه شروع شد، خطوط نیمه اصلی طی ۱۷ سال گذشته انجام شد.
وی افزود: یکی از پروژه‌ها که در راستای تکمیل شبکه مستقل آبیاری فضای سبز وجود دارد، احداث مخزن ۴۰۰۰ مترمکعب همراه با ایستگاه پمپاژ با هدف تأمین آب مورد نیاز بخشی از فضای سبز ارتفاعات جنوبی و محدوده شهرداری منطقه ۹ است.
وی با اشاره به ارزش پروژه افزود: ارزش این پروژه حدود ۱۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، مدت اجرای آن ۱۸ ماه و درصد پیشرفت فیزیکی آن حدود ۵۲ درصد و پیشرفت مالی کمتر از ۵۰ درصد است. پروژه به لحاظ اجرا شرایط مطلوبی را دارد، تامین آب مخزن ۴۰۰۰ مترمکعبی پروسه طولانی از ایستگاه پمپاژ خین عرب در فاصله ۱۸ کیلومتری را دارد. پساب با خط ۵۰۰ میلی‌متر به میدان شهید فهمیده و پردیس قائم منتقل می‌شود و از آنجا ایستگاه پمپاژ است که ۱۲ کیلومتر مسیر خط ۶۰۰ میلی‌متر در حال اجرا با پیشرفت ۵۰ درصد است و پساب را به مخزن ۴۰۰۰ مترمکعبی منتقل می‌کند.
مدیر پروژه خط انتقال غرب اظهار کرد: از این مخزن به صورت ثقلی پساب در اختیار پهنه ۱۰ جداسازی قرار می‌گیرد و به جهت تامین آب مورد نیاز فضای سبز ارتفاعات جنوبی نیاز به پمپاژ داریم که ایستگاه پمپاژ در این مکان احداث و پساب را به صورت پمپاژ به ارتفاعات به جهت تامین بخشی از آب مورد نیاز فضای سبز کمربند جنوبی منتقل می‌کند.
وی افزود: ۱۵ اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ پروژه به‌طور کامل تامین می‌شود. محوطه‌سازی از پروژه مانده که در ادامه اجرای خط انتقال پردیس به دلاوران است و اگر این خط کامل شود قدم بسیار بزرگی در راستای تامین آب فضای سبز شهرداری منطقه ۹ برداشته می‌شود.
سپس محمدرضا یزدانی، سرپرست نظارت پروژه‌های سازمان شهرداری مقدس بیان کرد: مخزن ۴۰۰۰ مترمکعبی شامل دو عدد مخزن ۲۰۰۰ مترمکعبی دوقلو است. ۹۰ درصد پیشرفت خود مخزن است. ایستگاه پمپاژ را داریم که وظیفه آب‌رسانی به ارتفاعات جنوب را دارد. قسمت سقف مخزن برای تکمیل مانده است. محوطه‌سازی، دیوار محوطه، ساختمان پست برق و ساختمان نگهبانی نیز جزو پروژه ما است.
در ادامه عبدالله سلطان‌احمدی، معاون مهندسی آب سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد گفت: درواقع به جهت اهمیت نقش توسعه فضای سبز و نگهداشت وضع موجود متناسب با سرانه فضای سبز برای امکان ایجاد محیطی مناسب برای زیست زائر و مجاور مشهدالرضا، پایتخت معنوی ایران ما مکلف هستیم که منابع آب پایداری را تامین کنیم. به جهت تامین پایداری، اقدامات مناسبی را انجام دادیم.
وی افزود: یکی از اقدامات، تامین آب است که مهم‌ترین موارد مرتبط با تامین آب، احداث تصفیه‌خانه است. تصفیه‌خانه‌ها مرتبط با بازچرخانی هستند، فاضلاب‌های موجود برای شهر می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند که استفاده از تصفیه‌خانه‌ها و تصفیه این فاضلاب، ضمن بهبود عملکرد زیست محیطی شهر می‌تواند پسابی را تولید کند که در فضای سبز کاربرد مناسبی دارد.
معاون مهندسی آب سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد بیان کرد: پساب‌هایی که تولید می‌شوند به عنوان منابع جدید آب هستند و این منابع جدید آب در شبکه‌هایی که در حال اجرا داریم، از طریق خطوط انتقال و توزیع، به فضای سبز رسیده و استفاده می‌شوند.
وی ادامه داد: برای اینکه این مورد اتفاق افتد، ما چند پروژه مهم را کلید زدیم که از جمله آن‌ها تصفیه‌خانه آزادی است، این تصفیه‌خانه ۱۴۰ لیتر در ثانیه است که ۶ماه است اقدامات اجرایی آن آغاز شده و در مجاورت میدان امام علی قرار دا رد، تصفیه‌خانه ۴۰ بازه در دانشجو در حال بهره‌برداری با ظرفیت ۵۰ لیتر در ثانیه است و پیشرفته‌ترین فرایندهای موجود برای تصفیه فاضلاب استفاده می‌کند، تصفیه‌خانه التیمور با ۱۴۰ لیتر در ثانیه و تصفیه‌خانه آفتاب با ۵۰ لیتردر ثانیه در مرحله انتخاب پیمانکار است.
سلطان‌احمدی گفت: این‌ها ظرفیت‌هایی است که کمک می‌کند آب را تامین و تولید کنیم. آبی که تولید می‌شود باید به فضای سبز برسد. انتقال از طریق خطوط صورت می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین خطوطی که اکنون روی آن کار می‌کنیم، خط انتقال آب میدان نمایشگاه به پرکندآباد است. این پروژه ظرفیت انتقال ۱۹/۸ میلیون متر مکعب پساب تا افق ۱۴۲۵ را دارد و می‌تواند ۴۸۰۰ هکتار از ۶۸۰۰ هکتار فضای سبز موجود را تحت پوشش قرار دهد؛ یعنی کل غرب و جنوب غرب فضای سبز شهر مشهد را می‌تواند سرویس‌دهی کند و تا افق ۱۴۲۵ تحت پوشش قرار دهد.
وی اظهار کرد: بنا است پسابی که از تصفیه‌خانه‌های خین‌عرب و پرکند آباد تامین می‌کنیم به غرب مشهد منتقل و استفاده شود. یکی دیگر از پروژه‌هایی که برای ما خیلی حائز اهمیت است، خط انتقال آب به ارتفاعات جنوبی است. سلسله پروژه‌هایی است که آب تصفیه‌خانه آزادی و آبی را که از برکه پارک پردیس قائم تامین می‌شود را به ارتفاعات جنوبی مشهد منتقل کند.
معاون مهندسی آب سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد گفت: این سلسله پروژه‌ها شامل ۴ پروژه مهم هستند؛ یکی پروژه خط انتقال آب از پارک پردیس قائم تا دلاوران ۱۲ است، دو مخزن ۴۰۰۰ و ۱۰۰۰ متر مکعبی، مخزن ۴۰۰۰ مترمکعبی میدان بلوار دلاوران ۱۲ و بعد مقصد بین راهی ۱۰۰۰ متر مکعبی و خط انتقال آبی که از دلاوران ۱۲ تا ارتفاعات جنوبی اجرا می‌شود و تا قله زو آب را منتقل می‌کند و ما می‌توانیم ظرفیت ۲۰۰ لیتر در ثانیه آب را در ارتفاعات جنوبی داشته باشیم. در ارتفاعات جنوبی کمربند سبز، حدود ۴۸۰۰ هکتار فضای سبز داریم که برای این فضا باید تامین آب شود.
وی بیان کرد: در آن قسمت منابع آب مشخصی را نداریم و انتقال آب باید از طریق خطوط انتقال و توزیع و پسابی که از پایین‌دست تامین می‌کنیم صورت بپذیرد. تلاش‌هایی که به وسیله همکاران ما انجام می‌شود، افرادی که به عنوان مشاور با ما همکاری می‌کنند، دستگاه نظارت، پیمانکاران و ۵ هزار میلیارد تومان را که برای تامین و تجهیز منابع آبی، شامل تامین، تصفیه فاضلاب و خطوط انتقال و توزیع، با همت بالا و با سرعت مناسبی در حال انجام است. امیدوار هستیم این پروژه‌ها ظرف ۲۴ ماه آینده وارد مدار بهره‌برداری شود که اگر تامین منابع مالی مناسبی هم انجام شود، این امر محقق شده و خواهیم توانست از این طریق وابستگی خود را به منابع آب کیفی به حداقل ممکن برسانیم.
معاون مهندسی آب سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد اظهارکرد: در حال حاضر ۲۵ درصد آب از منابع بازچرخانی و پساب تامین می‌شود. باید طی 2 سال آینده به ۶۳ درصد برسیم و ۶۳ درصد نیاز آبی را از منابع غیرکیفی، منابع بازچرخانی، منابعی که ناشی از تصفیه فاضلاب است تامین کنیم و بتوانیم کمکی به آبخوان سطح شهر و منابع آب زیرزمینی داشته باشیم.
سلطان‌احمدی در رابطه با قرارداد ۲۵ ساله گفت: ما قراردادی را به موازات برای تامین ۱۱.۲ میلیون مترمکعب پساب در دستور کار داریم. مراحل نهایی آن در حال انجام است. تفاهم‌نامه مبادله شده در مرحله امضای قرارداد است. بر اساس قرارداد سالانه ۱۱.۲ میلیون مترمکعب پساب را به مدت ۲۵ سال با حجم ۲۸۰ میلیون متر مکعب تجمیعی دریافت خواهیم کرد که خطوط انتقال و توزیع در حال اجرا این آب را به فضای سبز ما خواهند رساند.
وی بیان کرد: ما از معدود شهرهایی هستیم که نیاز آبی ۲۵ ساله را احساس کردیم، مشاورینی گرفتیم و وضعیت فضای سبز ما را بررسی کردند، پیش‌بینی توسعه سرانه ما را ناشی از مهاجرت و نرخ زادوولد محاسبه کردند و دقیق محاسبه کردند که ما در افق ۱۴۲۵ چه میزان جمعیت در شهر داریم و چقدر بایستی سرانه فضای سبز داشته باشیم.
سلطان‌احمدی اظهار کرد: بر اساس این‌ها نیاز آبی ما هم سال به سال تدوین شده، امسال نیاز آبی ما حدود ۲۶ میلیون متر مکعب در سال است که سهم آب زیادی هم برای ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر نیست، ولی ما برای تامین ۲۶ میلیون هم واقعاً دچار مشکلات عدیده هستیم. امسال چند میلیونی ما کمبود منابع آب داشتیم، ولی با برنامه‌ریزیی که کردیم، بایستی از 2 سال دیگر منابع آب ما پاسخگوی مصارف است. ضمن اینکه منابع آب ما حتماً باید از منابع بازچرخانی و منابع غیرکیفی تا حدود زیادی تامین شود تا فشاری به منابع زیرسطحی و سطحی ما وارد نکند.
معاون مهندسی آب سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد افزود: اهتمام ما این است که منابع آب کیفی در اختیار شرب و منابع آب غیرکیفی آن‌هایی که شاخص‌های استفاده در فضای سبز دارند برای توسعه و نگهداری فرصت استفاده شود.
وی در رابطه با آب مصرفی گفت: در این قضیه چند تئوری وجود دارد بعضی‌ها قائل به این هستند که چون شهر مشهد در منطقه کم‌آبی قرار گرفته، فضای سبز بایست به سمت کم‌آب طلب پیش رود. از گونه‌های کم‌نهاده استفاده شود. عده دیگری اعتقاد دارند که فضای سبز فیلتری در برابر آلودگی‌ها است، کمک به کارکردهای روانی و اجتماعی می‌کند و باید فضای سبز مناسب با آلودگی‌های سطح شهر باشد. نگاه سوم هم که ما در شهرداری مشهد داریم، اینکه فضای سبز باید دارای خصوصیات مورفولوژیک، فنولوژیک و فیزیولوژیک خاص باشد طوری که همه نیازهای روحی، روانی، اکولوژیک و اجتماعی شهر تامین شود.
معاون مهندسی آب سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد افزود: بعضی مکان‌ها اقتضا می‌کند ما گونه‌های کم‌نهاده داشته باشیم، برخی قسمت‌ها اقتضا می‌کند ما گونه‌هایی داشته باشیم که رشد مناسب و سطح برگ بیشتری داشته باشند. ما اقدام ترکیبی را در دستور کار خود داریم؛ اقدام ترکیبی این است که بر اساس اقتضای محیط، شرایط محل، وضعیت سکونت و تراکم جمعیت، فضای سبز متناسب با محل ایجاد کنیم. فضای سبزی که ایجاد می‌کنیم باید ویژگی اول آن پایداری باشد، دوم دیرزیستی و سوم منظر زیبایی برای شهروند ایجاد کند.
سلطان‌احمدی در رابطه با سرانه فضای سبز اظهار کرد: هنگامی که صحبت از فضای سبز می‌کنیم، دو عدد در ذهن ما می‌آید. ابتدا اینکه چند هکتار فضای سبز داریم، فضای سبز ترافیکی و کمربند سبز جنوبی اگر حساب کنیم حدود ۱۹ متر سرانه داریم، اما سرانه فضای سبز به مکانی اطلاق می‌شود که دارای کارکرد عمومی و اکولوژیک باشد. ما فضای سبز ترافیکی داریم که وجود دارد اما کارکرد عمومی ندارد. اگر این قسمت‌ها را حذف کنیم، سرانه فضای سبز ما به ۸ مترمربع می‌رسد که شامل پارک‌های مقیاس محله، ناحیه و مرکز شهر می‌شود.
